Inicjatywa Rzecznika Praw Dziecka
Prawo do wychowywania przez oboje rodziców
(...)
Drugi z projektów został przygotowany z inicjatywy RPD. Zmierza do wyeliminowania konieczności ograniczenia władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, w sytuacji gdy w obliczu rozstania nie zdołali oni osiągnąć porozumienia co do sposobu opieki nad dzieckiem. Po zmianach sąd będzie mógł ograniczyć władzę rodzicielską o tyle, o ile dobro dziecka będzie za tym przemawiać.
Zdaniem Michalaka obligatoryjność ograniczenia władzy rodzicielskiej jest zapisem zaogniającym konflikt, na czym cierpią dzieci pozbawione kontaktu z jednym z rodziców. W jego opinii sądy powinny maksymalnie wykorzystywać swoje instrumenty do zażegania konfliktu, do konstruktywnego rozwiązania problemu i znalezienia optymalnego dla dziecka rozwiązania, bez pozbawiania go kontaktów z jednym z rodziców.
Rzecznik podkreślił, że projekt ten został przygotowany w oparciu o analizę obecnego stanu prawnego dokonaną przez powołaną przy jego urzędzie Komisję Kodyfikacyjną Prawa Rodzinnego. Wykazała ona niedostosowanie obecnie obowiązujących przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do postanowień Konwencji o prawach dziecka, zwłaszcza dotyczących prawa dziecka do wychowania przez oboje rodziców.
Michalak zwrócił uwagę, że projekt nakazuje sądom i rodzicom nie tylko zauważenie prawa dziecka do wychowania przez oboje rodziców, ale również traktowanie tego prawa jako wytycznej przy określaniu sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieckiem.
Niepokojące tendencje
Z danych resortu sprawiedliwości za lata 2003–2012, które przytacza Michalak, wynika, że w 60,4-63,1 proc. przypadków sądy przyznawały wykonywanie władzy rodzicielskiej matkom, zaś ojcom jedynie w 3,6–4,4 proc. przypadków.
Zdaniem RPD jeszcze bardziej niepokojącym zjawiskiem jest jednak zarysowująca się od 4 lat (czyli od wprowadzenia nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w 2008 r.) tendencja do zmniejszania liczby orzeczeń o przyznawaniu wykonywania władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom.
W 2009 r. było tak w 41,5 proc. przypadków, zaś w 2012 r. już tylko w 33,3 proc. Ponieważ jednocześnie rosła liczba orzeczeń pozostawiających władzę rodzicielską tylko jednemu z rodziców, oznacza to kilkunastoprocentowy wzrost liczby dzieci niewychowywanych przez oboje rodziców.
|